Συγγραφέας: Silva Neves
Μετάφραση: Μύρω Χριστοδούλου
Τα Χριστούγεννα είναι μια γιορτινή και λαμπερή εποχή του χρόνου, γεμάτη στολισμούς και χαρά. Ωστόσο, δεν βιώνουν όλοι αυτή τη χαρούμενη διάθεση. Για πολλούς, οι γιορτές μπορεί να αποτελέσουν μια ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο, φορτισμένη με έντονα συναισθήματα και ψυχική πίεση.
Ειδικά για όσους έχουν χάσει αγαπημένα πρόσωπα, αυτές οι ημέρες μπορούν να αναζωπυρώσουν τη θλίψη, καθώς συνδέονται παραδοσιακά με στιγμές αφιερωμένες στην οικογένεια.
Για άλλους, Χριστούγεννα σημαίνει προσπάθεια να διαχειριστούν άλλη μια ημέρα με δύσκολες οικογενειακές δυναμικές. Πράγματι, για πολλούς ανθρώπους το να βρίσκονται κοντά στην οικογένειά τους μοιάζει με αγώνα.
Ακούω συχνά ανθρώπους που έχουν δυσκολίες με την οικογένειά τους να ασκούν κριτική στον εαυτό τους: «Δεν θα έπρεπε να αισθάνομαι έτσι», «Ακούγομαι απαίσιος/α», «Είμαι κακός άνθρωπος που δεν θέλω να περάσω τα Χριστούγεννα με την οικογένειά μου». Η εικόνα που μου έρχεται στο μυαλό όταν ακούω τους ανθρώπους να κατηγορούν τον εαυτό τους είναι η εικόνα που φοράμε ένα πολύ στενό χριστουγεννιάτικο πουλόβερ και πρέπει να στριμώξουμε το σώμα μας μέσα σε αυτό, προσπαθώντας να δείξουμε ότι όλα ταιριάζουν, ενώ προφανώς δεν ισχύει. Στο τέλος της ημέρας, το άτομο που βρίσκεται σε δύσκολη θέση είναι εκείνο που δεν μπορεί να αναπνεύσει ή να κινηθεί σωστά φορώντας αυτό το κακοφορμισμένο πουλόβερ. Είναι εξαντλητικό. Είναι επώδυνο.
Συχνά προτρέπω τους πελάτες μου να αποστασιοποιηθούν από την αυτοκριτική και να μοιραστούν μαζί μου ό,τι τους ενοχλεί όταν περνούν χρόνο με την οικογένειά τους. Τότε, είναι η στιγμή που αποκαλύπτονται οι οδυνηρές ιστορίες. Δεν είναι πάντα οι μεγάλες, δραματικές ιστορίες που θα περιμέναμε, αλλά είναι συχνά οι μικρές, δυσδιάκριτες ιστορίες που οδηγούν στο να απορρίπτονται τα Χριστούγεννα, χωρίς όμως να επιλύονται τα θέματα.
Συχνά ακούω ιστορίες όπως αυτές:
«Η μητέρα μου μισεί τη γυναίκα μου και είναι παθητικά επιθετική μαζί της».
«Ο πατέρας μου λέει συνέχεια στο γιο μου να “ανδρωθεί” και δεν μου αρέσει αυτό».
«Ο αδελφός μου είναι πολύ πιο επιτυχημένος από εμένα και με κοιτάει αφ’ υψηλού».
«Η αδελφή μου είναι τσιγκούνα και μου αγοράζει, απρόθυμα, ένα δώρο που είναι χάλια».
«Οι γονείς μου με πιέζουν συνεχώς να κάνω παιδιά».
«Ποτέ δεν είμαι αρκετά καλός/ή για τους γονείς μου- πάντα πρέπει να με κριτικάρουν για κάτι.»
«Φαίνεται ότι όλοι έχουν ξεχάσει ότι η μητέρα μου πέθανε και νιώθω ότι θα τους χαλούσα το πάρτι αν μιλούσα γι’ αυτήν.»
Μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολο για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα να περάσουν τα Χριστούγεννα με τη γονεϊκή τους οικογένεια κυρίως, αν υπάρχει κρυφή ομοφοβία, διφοβία ή τρανσφοβία. Ακολουθούν μερικά παραδείγματα:
«Ο αδελφός μου νομίζει ότι είναι καλύτερος από εμένα επειδή χάρισε ένα εγγόνι στους γονείς μου».
«Όλοι πιστεύουν ότι είμαι ακόμα εργένης/ισσα επειδή είμαι γκέι.»
«Από τότε που αποκάλυψα τη σεξουαλικότητα μου, η μητέρα μου δεν μπορεί να με κοιτάξει στα μάτια.»
«Οι γονείς μου δεν κάνουν ποτέ ερωτήσεις για την ερωτική μου ζωή.»
«Η αδελφή μου δεν πιστεύει στον ισότιμο γάμο.»
«Ο 15χρονος ανιψιός μου έκανε ένα κακό ομοφοβικό αστείο και όλοι γέλασαν».
«Οι γονείς μου δεν μπορούν να πουν τη λέξη «αγόρι» – αναφέρονται στον σύντροφό μου ως «φίλο μου».»
Η γονεϊκή μας οικογένεια θα έπρεπε να είναι ένα μέρος ζεστασιάς, φροντίδας και αγάπης. Ένας «τόπος» που οι άνθρωποι μπορούν να αποκαλούν σπίτι.
Δυστυχώς, για πολλούς, η γονεϊκή οικογένεια είναι ψυχρή, απορριπτική, ακόμη και τοξική.
Εντούτοις, αντί να αναγνωρίσουμε την οδυνηρή πραγματικότητα ότι η οικογένεια μπορεί μερικές φορές να μην είναι «χώρος» αγάπης, τείνουμε να επικρίνουμε τον εαυτό μας επειδή δεν θέλουμε να είμαστε εκεί την ημέρα των Χριστουγέννων. Έχουμε μάθει από την κοινωνία να πληγώνουμε τον εαυτό μας, φορώντας αυτό το στενό, χριστουγεννιάτικο πουλόβερ απλώς για να μην ταράξουμε τα νερά, να μην κάνουμε φασαρία και να τα κρύψουμε όλα κάτω από το χαλί, μόνο και μόνο για να περάσουμε τη μέρα των Χριστουγέννων όπως έχει εδραιωθεί τόσα χρόνια.
Τι θα γίνει όμως αν αποφασίσουμε να σταματήσουμε να κρύβουμε αυτό που πραγματικά είμαστε στην ίδια μας την οικογένεια, ακόμα κι αν αυτό ταράξει τα νερά; Εφόσον το να είμαστε ο εαυτός μας δεν μας θέτει σε οποιονδήποτε κίνδυνο (π.χ. τα μέλη της οικογένειας να γίνουν βίαια μετά την αποκάλυψή μας), ίσως οφείλουμε στον εαυτό μας να πετάξουμε αυτό το κακοφορμισμένο, επώδυνο χριστουγεννιάτικο πουλόβερ.
Συμβουλές για τις δύσκολες συζητήσεις την ημέρα των Χριστουγέννων
Αν είστε ο/η μόνος/η εργένης/ισσα στο γεύμα των Χριστουγέννων, δώστε στον εαυτό σας την άδεια να μην συμμορφωθεί με τις κοινωνικές πιέσεις και τους μύθους. Ένας από αυτούς τους μύθους είναι ότι το να είσαι σε σχέση, είναι σημάδι επιτυχίας ενώ το να είσαι μόνος/η είναι «λυπηρό». Η αλήθεια είναι ότι πολλοί άνθρωποι σε σχέσεις ζουν μίζερες ζωές ενώ υπάρχουν αρκετοί/ες πολύ ευτυχισμένοι/ες εργένηδες/ισσες. Αν κάποιος στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι σχολιάσει το γεγονός ότι είστε μόνοι απλά σηκώστε ψηλά το κεφάλι, νιώστε περήφανοι που είστε μόνοι και κάντε μια πρόποση για να γιορτάσετε την εργένική σας ζωή. Μπορεί να σοκάρει κάποιους στην οικογένειά σας (θα το συζητούν μέχρι τα επόμενα Χριστούγεννα) αλλά, μπορεί και να εμπνεύσει κάποιους άλλους.
Αν τα μέλη της οικογένειας έχουν διαφορετικές πολιτικές απόψεις από τις δικές σας, πάρτε πρώτα μια βαθιά ανάσα και κάντε μια ενδοσκόπηση για το αν πρόκειται για ένα θέμα που θα προτιμούσατε να απεμπλακείτε ή όχι. Οι άνθρωποι γενικά, εμμένουν έντονα στις πολιτικές τους απόψεις και είναι αμφίβολο ότι θα τις αλλάξουν την ημέρα των Χριστουγέννων. Στην πραγματικότητα, έπειτα από ένα ποτό παραπάνω, αυτή η εκρηκτική συζήτηση μπορεί να γίνει ακόμη πιο εκρηκτική με αυξανόμενο θυμό και είναι λιγότερο πιθανό ότι θα μπορέσετε να έχετε μια ήπια συζήτηση, ανταλλάσσοντας διαφορετικές ιδέες και απόψεις. Αν τα Χριστούγεννα απολαμβάνετε το χρόνο με την οικογένειά σας, ίσως να θέλετε να αποκοπείτε από αυτές τις πολιτικές συζητήσεις και να επικεντρωθείτε σε μια συζήτηση με κάποιον άλλον στο εορταστικό τραπέζι. Αλλά, αν οι πολιτικές απόψεις παραβιάζουν στον πυρήνα τους τα ανθρώπινά σας δικαιώματα, θα μπορούσατε να φύγετε και να διευθετήσετε κάτι διαφορετικό για τα επόμενα Χριστούγεννα.
Αν η οικογένειά σας σας υποτιμά συνεχώς ή σχολιάζει την ηλικία σας ή πόσο χοντρός/ή είστε, μπορείτε να θέσετε όρια, που θα προκαλέσουν ελάχιστα προβλήματα αν τα εκφράσετε με αυτοπεποίθηση και σεβασμό. Στην πραγματικότητα, θα είναι ιδιαίτερα αφοπλιστικό να πείτε κάτι όπως: «Μπαμπά, δεν είναι σωστό να σχολιάζεις το βάρος μου. Το βρίσκω οδυνηρό», με ήπιο τόνο φωνής και ξεκάθαρη γλώσσα του σώματος. Ή, αν τολμήσετε να είστε θρασύς, μιας και είναι Χριστούγεννα, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε λίγο σαρκασμό: «Μαμά, πάντα θα είσαι μεγαλύτερη από μένα και γι’ αυτό μαθαίνω από σένα πώς μπορώ να μεγαλώνω με χάρη». Έχετε υπόψη ότι ο σαρκασμός μπορεί να είναι διασκεδαστικός, αλλά μπορεί επίσης να είναι και εμπρηστικός. Ή θα μπορούσατε να είστε προκλητικοί και να πείτε: «Μου αρέσει να είμαι χοντρός/ή», ενώ τρώτε με χαρά άλλη μια πίτα. Αυτό, μερικές φορές, μπορεί να κάνει τους ανθρώπους να σωπάσουν.
Φροντίστε τον εαυτό σας την ημέρα των Χριστουγέννων
Υπενθυμίστε στον εαυτό σας τις δικές σας πρακτικές πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τα Χριστούγεννα: ασκήσεις αναπνοής, ενσυνειδητότητα. Μπορείτε επίσης απλά να υπενθυμίσετε στον εαυτό σας ότι οι οικογενειακές δυσκολίες δεν αντανακλούν πάντα κάτι που σχετίζεται με εσάς και ότι δεν μπορείτε να ελέγξετε τι σκέφτονται οι άλλοι για εσάς. Μπορείτε μόνο να ελέγξετε τον τρόπο με τον οποίο θα διατηρήσετε άθικτα τα όριά σας, την ακεραιότητα και τις συμπεριφορές σας.
Περάστε καλές στιγμές και συνδεθείτε με τους σημαντικούς ανθρώπους στη ζωή σας (μπορεί να μην είναι μέλη της οικογένειας) και μην ξεχνάτε να γελάτε με αυτούς τους ανθρώπους. Επίσης, μην ξεχνάτε να μιλάτε στον εαυτό σας με στοργικά λόγια αγάπης και επιβράβευσης.
Με πληροφορίες από psychologytoday.com
