Επιμέλεια-Μετάφραση: Ελεάνα Πανδιά, Επικοινωνιολόγος, MA, υπ. διδάκτωρ Παντείου Πανεπιστημίου
Από την Jan Shultis
Είναι πιθανό να έχετε ξανακούσει τη φράση «προκειμένου να πάρεις τη σωστή πληροφορία, χρειάζεται να ρωτήσεις τη σωστή ερώτηση». Μοιάζει λογικό αλλά σε ό,τι αφορά τα χρήματα, ποιες είναι ακριβώς οι σωστές ερωτήσεις;
Δεν έχει σημασία ποια είναι η τρέχουσα κατάσταση της σχέσης σας με το χρήμα, γιατί έχουμε συγκεντρώσει εννέα ερωτήσεις που θα σας διευκολύνουν ώστε να νιώσετε πιο ασφαλείς, σίγουροι, με περισσότερη αυτοπεποίθηση, με αποτέλεσμα να γίνετε κυρίαρχοι του οικονομικού σας πεπρωμένου. Συστήνουμε να επανέρχεστε συχνά σε αυτές τις οδηγίες, να αναπροσαρμόζετε συχνά τους στόχους σας και να είστε ρεαλιστές ως προς τις προσδοκίες σας.
1. Ποιος είναι ο ρόλος του χρήματος στη ζωή μου;
Το χρήμα είναι ένα εργαλείο. Παρ’ όλ’ αυτά, πολλοί άνθρωποι επενδύουν συναισθηματικά στο χρήμα ή στην έλλειψή του με τέτοιο τρόπο ώστε να φορτίζεται με ένταση και συναίσθημα κάθε πλευρά της οικονομικής τους ζωής. Είναι εξαιρετικά δύσκολο να παίρνουμε ήρεμες, λογικές, καθαρές αποφάσεις και να διαχειριζόμαστε την περιουσία μας, όταν είμαστε βουτηγμένοι στο συναίσθημα.
Πριν έρθετε αντιμέτωποι με οποιοδήποτε άλλο ερώτημα, ασχοληθείτε πρωτίστως με αυτό: ποια είναι η σημασία του χρήματος στη ζωή μου; Πόσο χρόνο σπαταλώ να το σκέφτομαι και να ανησυχώ για αυτό; Να το ονειρεύομαι; Οι σκέψεις που σχετίζονται με το χρήμα είναι έντονες, εκνευριστικές, απελπιστικές; Πώς αισθάνεστε; Τρομοκρατήστε όταν έρχεται η ώρα να κάνετε τον μηνιαίο σας προϋπολογισμό;
Καταγράψτε σε ένα κομμάτι χαρτί ή ένα ημερολόγιο τις σκέψεις σας και στρέψτε την προσοχή σας στον τρόπο που αντιδρά το σώμα σας σε αυτές τις σκέψεις, είναι χαλαρό ή σφιγμένο; Δεσμευτείτε στην παρατήρηση των αισθήσεών σας και δουλέψτε στην κατεύθυνση της ουδετερότητας και της χαλάρωσης στο βαθμό που αυτό είναι δυνατόν κάθε φορά που σκέφτεστε το χρήμα.
2. Τι διδάχθηκα από τα πρότυπά μου για το χρήμα;
Έχετε διδαχθεί στάσεις και συμπεριφορές για όλα, από την πολιτική έως την προσωπική σας υγιεινή από εκείνους που σας ανέθρεψαν, επομένως και η στάση σας απέναντι στο χρήμα έχει διαμορφωθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό από εκείνους που σας φρόντιζαν κατά τη διάρκεια της διάπλασης του χαρακτήρα σας. Ενώ προσπαθήσατε και σε ένα βαθμό το καταφέρατε να αναπτύξετε τη δική σας προσέγγιση καθώς ωριμάζατε, η άμεση αντίδρασή σας σε αγχωτικές νέες καταστάσεις θα είναι εμποτισμένες με την αντίληψη των γονέων σας για την οικονομική διαχείριση.
Αφιερώστε κάποιο χρονικό διάστημα ώστε να αναγνωρίσετε ποια είναι η δική τους στάση έτσι ώστε να γνωρίζετε τη βάση πάνω στην οποία έχει χτιστεί η δική σας συμπεριφορά, για παράδειγμα, πόσο σημαντικό ήταν ή είναι το χρήμα για αυτούς; Μιλούσαν για αυτό ανοικτά και εύκολα, ή είναι κάτι μυστικό; Ήταν ικανοποιημένοι και ευγνώμονες για όσα είχαν ή αναζητούσαν διαρκώς περισσότερα;
3. Σε ποιο βαθμό εξαρτάται η ευτυχία μου από τα χρήματα;
Τα χρήματα δεν μπορούν να αγοράσουν την ίδια την ευτυχία, όμως σίγουρα μπορούν να αγοράσουν πολλά πράγματα που συντελούν στο συναίσθημα της ευτυχίας και της ευημερίας. Υπάρχει πάντα κάτι περισσότερο να αποκτήσει κανείς, ωστόσο, στη δική μας εποχή της τεχνολογικής συνδεσιμότητας, είναι εύκολο να διαπιστώνουμε επώδυνα τις ελλείψεις μας.
Ξυπνάτε κάθε πρωί χαμογελώντας ανεξάρτητα από την οικονομική σας κατάσταση; Έχετε πίστη στις ικανότητές σας να απεμπλακείτε από τις οικονομικές δυσκολίες; Μπορείτε να εκτιμήσετε ένα δώρο χαμηλής χρηματικής αξίας; Μπορείτε να δωρίσετε εσείς κάτι που δεν είναι ακριβό αν αυτό είναι ότι μπορείτε να δώσετε; Μπορείτε να απολαύσετε ένα ραντεβού με περιορισμένο προϋπολογισμό ή διακοπές με λίγες δαπάνες ή πρέπει να μένετε σε «πεντάστερο» ξενοδοχείο για να διασκεδάσετε; Αν χάνατε τη δουλειά σας θα ήσαστε ακόμα σε θέση να αυτοκαθορίζεστε;
Αν οι απαντήσεις σας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι τα χρήματα είναι ζωτικής σημασίας για την ευτυχία και την αίσθηση του εαυτού σας, αφιερώστε κάποιο χρονικό διάστημα ώστε να διερευνήσετε ποιος και τι είστε, χωρίς το σύμβολο του ευρώ.
Μπορείτε να εκτιμήσετε και να απολαύσετε το χρήμα και να το βιώσετε χωρίς να είναι η οικονομική σας κατάσταση ο πυρήνας της ταυτότητάς σας.
4. Πώς αντιδρώ στη συνθήκη της οικονομικής πίεσης, της απογοήτευσης ή του φόβου;
Δεν έχει σημασία πόσα χρήματα έχετε ή δεν έχετε, πάντα θα προκύπτουν γεγονότα που θα σας προκαλούν οικονομική πίεση. Θα υπάρχουν επίσης περίοδοι απογοήτευσης που θα έχετε πάρει κάποιο ρίσκο που δεν απέδωσε ή που θα αμφισβητείτε την ικανότητά σας να ανταπεξέλθετε οικονομικά στις απαιτήσεις των σπουδών του παιδιού σας ή στις ιατρικές ανάγκες ενός ηλικιωμένου γονέα. Κατά τη διάρκεια αυτών των περιόδων, καταλαμβάνεστε ολοκληρωτικά από άγχος; Ξεσπάτε το θυμό σας, σαμποτάροντας αυτά που ήδη έχετε; Ή παίρνετε μια βαθιά ανάσα καταστρώνετε ένα σχέδιο απόκτησης περισσότερων πόρων ώστε να διορθώσετε την πορεία σας αναλαμβάνοντας κάθε είδους απαραίτητης δράσης;
Αν χρειάζεται, υιοθετήστε νέες μεθόδους για να ανταποκριθείτε στις απαιτήσεις, όπως να κλείσετε την τηλεόραση και να αποφεύγετε τις διαφημίσεις ώστε να διευθετήσετε τις προτεραιότητές σας ξανά. Ξανασκεφτείτε τις απαντήσεις σας λαμβάνοντας υπόψη τις προηγούμενες προτάσεις- τι και ποιος είμαι χωρίς χρήματα;
5. Ξέρετε τι θέλετε;
Μόλις καλυφθούν οι βασικές σας ανάγκες σε φαγητό, στέγη, ύδρευση και τα λοιπά για ποιο λόγο κερδίζετε χρήματα; Να είστε συγκεκριμένοι ως προς τις τρέχουσες ανάγκες σας – θέλετε να αποκτήσετε ένα αυτοκίνητο; Ονειρεύεστε να μπορείτε να καλύψετε τις οικονομικές ανάγκες μιας οικογένειας όταν θα αποκτήσετε τη δική σας; Αναμένεται να υπάρξουν οικονομικές απαιτήσεις που σχετίζονται με τη φροντίδα παιδιών ή γονέων; Θέλετε να μοιραστείτε το χώρο σας με ένα κατοικίδιο; Υπάρχουν μέρη στον κόσμο που θέλετε να επισκεφτείτε; Θα προτιμούσατε να ζείτε μια καθημερινότητα με περισσότερο ελεύθερο χρόνο αν είχατε περισσότερα χρήματα να διαθέσετε σε κάποιο αγαπημένο χόμπι; Δεν έχει νόημα να κερδίζετε χρήματα απλώς για να το κάνετε – δεν θα τα πάρετε μαζί σας όταν «τα τινάξετε». Τότε για ποιον λόγο βγάζετε τα χρήματά σας;
6. Αν δεν ξέρετε τι θέλετε, τι κάνετε για να προσδιορίσετε τις επιθυμίες σας;
Μπορεί να μην έχετε ποτέ σταματήσει για να σκεφτείτε το λόγο για τον οποίο ενδιαφέρεστε για τα χρήματα και γιατί αποταμιεύετε και αυτό είναι απολύτως κατανοητό. Αν δεν γνωρίζετε τι θέλετε, αναγνωρίστε το ως γεγονός και αφιερώστε χρόνο και ενέργεια για να το ανακαλύψετε, ώσπου κάποια στιγμή να πάρετε μια βαθιά ανάσα, να χαλαρώσετε και να πείτε «Μήπως έχω περισσότερα από όσα χρειάζομαι;». Πώς είναι η ζωή σας και πως αισθάνεστε αυτή τη στιγμή; Γράψτε κάτι αν χρειάζεται ή φτιάξτε έναν πίνακα οραματισμού.
7. Αν γνωρίζετε τι θέλετε, διαθέτετε τους πόρους σας με τρόπο που να ευθυγραμμίζεται με την επιθυμία σας;
Αν μπορείτε να περιγράψετε καθαρά και συγκεκριμένα τι επιθυμείτε και τι πιστεύετε ότι θα συμβεί όταν φτάσετε σε ένα συγκεκριμένο οικονομικό επίπεδο, πώς ευθυγραμμίζονται οι πόροι του χρόνου και της ενέργειάς σας με αυτό τον οικονομικό στόχο; Αν εργάζεστε προς την εκπλήρωση μιας φιλοδοξίας, ξοδεύετε τα χρήματα που έχετε σήμερα με τρόπο που να σας βοηθά να φτάσετε το στόχο σας;
Αν για παράδειγμα επιθυμείτε να αποκτήσετε τη δική σας επιχείρηση γνωρίζετε το ελάχιστο όριο χρημάτων που απαιτούνται για την έναρξη; Αφιερώνετε χρόνο στην εκπαίδευση και την προετοιμασία που είναι απαραίτητη ώστε να αφήσετε τη συμβατική σας δουλειά; Ή βλέπετε πολλή τηλεόραση, σπαταλάτε χρήμα σε ξενύχτια και ονειροπολείτε περισσότερο από ότι δραστηριοποιείστε;
8. Γνωρίζω να καταρτίζω προϋπολογισμούς, να προγραμματίζω, να καταστρώνω στρατηγικές και να παίρνω αυτό που επιθυμώ;
Μόλις διαπιστώσετε ακριβώς τι επιθυμείτε, σταθείτε ειλικρινείς με τον εαυτό σας σχετικά με το τι γνωρίζετε, τι όχι και τι χρειάζεται να μάθετε. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να καταρτίσετε προϋπολογισμούς, να επενδύσετε, να αποταμιεύσετε, να ξοδέψετε και να διαχειριστείτε το χρήμα, τόσοι όσα τα αστέρια του ουρανού. Έτσι, πάντα θα υπάρχει κάτι να μάθετε για τη διαχείριση των χρημάτων. Γνωρίζετε τι χρειάζεται ώστε να φτάσετε τον οικονομικό σας στόχο; Αν όχι, τι κάνετε για να ενημερωθείτε και να προετοιμάσετε καλύτερα τον εαυτό σας; Αναζητάτε μέντορες, διαβάζετε στο διαδίκτυο, ξοδεύετε χρόνο για έρευνα στη βιβλιοθήκη, διερευνάτε σχετικούς διαδικτυακούς τόπους, παρακολουθείτε μαθήματα; Υπάρχει τρόπος να φτάσετε στο επιθυμητό αποτέλεσμα αρκεί να τον ανακαλύψετε.
9. Πόσα και με ποιο τρόπο δίνω;
Συνοψίζοντας, τι καλό προσφέρετε στον κόσμο; Αν μπορείτε να συνεισφέρετε οικονομικά σε κάποιον σκοπό ή να βοηθήσετε άλλους, το κάνετε με τρόπο που να ανταποκρίνεται στις αξίες, τις αρχές και τα προσωπικά σας ενδιαφέροντα; Αν δεν μπορείτε να συνεισφέρετε οικονομικά σε κάποιον σκοπό, μοιράζεστε το χρόνο ή και τις γνώσεις σας; Δεν σχετίζονται όλα με τα χρήματα, ούτε περιστρέφονται τα πράγματα γύρω από εσάς, η ενασχόληση με τους άλλους θα κάνει πολύ πιο ικανοποιητική την εμπειρία της ανθρώπινης κατάστασης για σας.
Πηγή: http://www.lifehack.org/