Από τη Δήμητρα Διδαγγέλου, Δημοσιογράφο – Ψυχολόγο, MSc Ψυχολογία & Μ.Μ.Ε.
Η δύναμη της μουσικής είναι γνωστή και την έχουμε νιώσει οι περισσότεροι. Η μουσική επηρεάζει την ψυχολογική μας διάθεση, μας χαλαρώνει, μας εμπνέει, μας εκνευρίζει, μας ταξιδεύει, μας θεραπεύει.
Η μουσικοθεραπεία είναι μια μορφή ψυχοθεραπείας, η οποία συγκαταλέγεται ανάμεσα στις άλλες μορφές θεραπείας μέσω της τέχνης. Μέσω της χρήσης της μουσικής και των μουσικών οργάνων στοχεύεται η επαναφορά, διατήρηση ή και βελτίωση της ψυχικής και φυσικής κατάστασης του ανθρώπου.
Τις ρίζες της μπορούμε να τις αναζητήσουμε στην αρχαία Ελλάδα, όταν οι πρόγονοί μας μελετούσαν την επίδραση των ήχων στον άνθρωπο, με πνεύμα επιστημονικό και ορθολογιστικό.
Μέσα από την γραπτή κληρονομιά που μας άφησαν οι αρχαίοι Έλληνες, όπως οι Πυθαγόρειοι και ο Αριστοτέλης, γίνεται φανερή η γνώση των θετικών επιδράσεων της μουσικής στον ψυχισμό του ανθρώπου. Ο Όμηρος αναφέρεται στη χρήση της μουσικής με σκοπό την ίαση τραυμάτων.
Στον 20ο αιώνα αναγνωρίστηκε η επιστημονική χρήση της μουσικής για την αντιμετώπιση ψυχικών και νοητικών παθήσεων και την καλύτερη κοινωνική ενσωμάτωση ευπαθών κοινωνικών ομάδων. Σήμερα, η μουσικοθεραπεία αποτελεί ξεχωριστό κλάδο της παιδαγωγικής και θεραπευτικής και στις περισσότερες προηγμένες χώρες διδάσκεται σε πανεπιστήμια και σχολές.
Το μουσικό δρώμενο γίνεται αντικείμενο συζήτησης, επεξεργασίας και εμβάθυνσης, εστιάζοντας στην επαναφορά, διατήρηση και προαγωγή της ψυχικής, σωματικής και πνευματικής υγείας.
Η προσοχή του θεραπευτή εστιάζεται στην δημιουργία και αξιολόγηση της εξελισσόμενης θεραπευτικής σχέσης με την βοήθεια της μουσικής και των ήχων. Η σχέση αυτή δημιουργείται κυρίως μέσω του μουσικού αυτοσχεδιασμού ή της μουσικής ακρόασης, χωρίς βέβαια να αποκλείει την δυνατότητα λεκτικής επικοινωνίας.
Κατά τη διάρκεια της συνεδρίας, ο θεραπευτής και οι συμμετέχοντες είτε ακούγοντας μουσική, είτε χρησιμοποιώντας απλά μουσικά όργανα που δεν απαιτούν μουσική γνώση, δημιουργούν ένα μοναδικό μουσικό δρώμενο.
Η θεραπευτική σχέση δημιουργείται μέσω του μουσικού αυτοσχεδιασμού ή της μουσικής ακρόασης. Δεν απαιτείται μουσική γνώση, ενώ στόχος δεν είναι τόσο το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα, όσο το θεραπευτικό.
Κατά τη διάρκεια της συνεδρίας, τα άτομα μπορούν να εκφράσουν και να επεξεργαστούν τα συναισθήματά τους με τη βοήθεια της μουσικής. Με αυτό τον τρόπο βελτιώνεται η κοινωνικότητα και η αυτογνωσία, αυξάνεται η δημιουργικότητα και επιτυγχάνεται καλύτερη επαφή με τον εσωτερικό κόσμο.
Οι τεχνικές της μουσικοθεραπείας εφαρμόζονται από εξειδικευμένους επιστήμονες και συνδυάζονται ανάλογα με την προσωπικότητα και την ψυχική ή σωματική πάθηση του θεραπευόμενου.
Η μουσικοθεραπεία απευθύνεται σε ενήλικες, εφήβους και παιδιά και μπορεί να γίνει είτε ατομικά είτε ομαδικά. Ενδεικτικές περιπτώσεις στις οποίες χρησιμοποιείται η μουσικοθεραπεία είναι οι συναισθηματικές και αγχώδεις διαταραχές, η κατάθλιψη, οι ψυχοσωματικές διαταραχές, οι αναπτυξιακές διαταραχές (αυτισμός, νοητική υστέρηση κτλ), οι μαθησιακές δυσκολίες, οι νευρολογικές παθήσεις κλ.
Οι συνεδρίες της μουσικοθεραπείας πραγματοποιούνται σε τομείς της ψυχικής υγείας, νοσοκομεία, ειδικά σχολεία, κοινωνικές υπηρεσίες, αλλά και ιδιωτικά.
– Ερευνητικά δεδομένα
Η επιστημονική τεκμηρίωση των επιδράσεων της μουσικής στον ψυχισμό του ανθρώπου έχει γίνει με πολυάριθμες έρευνες. Δεν είναι λίγες εκείνες που έχουν καταγράψει τα θετικά αποτελέσματά της στην ποιότητα της ζωής, την έκφραση των συναισθημάτων και την κοινωνικοποίηση.
Έρευνα, η οποία διεξήχθη από τον Nayak και τους συνεργάτες του, έδειξε ότι η μουσικοθεραπεία συνδέεται με βελτίωση της διάθεσης, μείωση των καταθλιπτικών συμπτωμάτων, ελάττωση του στρες και ενίσχυση της κοινωνικοποίησης.
Άλλες πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει ότι η μουσική μπορεί να βελτιώσει την κινητοποίηση των ασθενών και να αυξήσει τα θετικά συναισθήματά τους.
Δεν είναι λίγοι οι ερευνητές που υποστηρίζουν πως όταν η μουσικοθεραπεία συνδυάζεται με παραδοσιακές μεθόδους θεραπείας αυξάνεται η πιθανότητα επίτευξης του θεραπευτικού στόχου (Kim 2005, Schauer & Mauritz 2003, Schneider et al 2007).
Σύμφωνα με ανασκόπηση 23 κλινικών πειραμάτων του Cochrane, έχει βρεθεί ότι η μουσική μπορεί να μειώσει τον καρδιακό και αναπνευστικό ρυθμό και την αρτηριακή πίεση σε ασθενείς με στεφανιαία νόσο (Bradt & Dileo 2009). Παρ’ όλα αυτά όμως, σύμφωνα με τους Joke Bradt, PhD και Cheryl Dileo, PhD, από το Πανεπιστήμιο Temple της Φιλαδέλφειας η μουσική δεν είχε αποτελέσματα πάνω στο ψυχολογικό στρες των καρδιακών ασθενών. Οι ίδιοι ισχυρίζονται ότι τα ευρήματα δεν είναι αξιόπιστα και είναι μικρής κλινικής σημασίας.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο:
www.classicalradio.gr
Δείτε επίσης: «Η μουσική διεγείρει τον εγκέφαλο»
https://psychografimata.com/2011/01/i-mousiki-diegiri-ton-egkefalo/
Βιβλιογραφία
Δρίτσας Θ. (2003). Η μουσική ως φάρμακο, Αθήνα: Εκδ. Info Health.
Bradt J, Dileo C. Music for stress and anxiety reduction in coronary heart disease patients. Cochrane Database of Systematic Reviews 2009, Issue 2. Art. No.: CD006577. DOI: 10.1002/14651858.CD006577.pub2.
Hanser SB, Thompson LW (November 1994). “Effects of a music therapy strategy on depressed older adults”. J Gerontol 49 (6): P265–9
Kim, S.J. (2005). The Effects of Music on Pain Perception of Stroke Patients During Upper Extremity Joint Exercises. Journal of Music Therapy. 42(1) 81-92.
Magee, W.L. & Davidson, J.W. (2002). The effect of music therapy on mood states in neurological patients: A pilot study. Journal of Music Therapy 39(1) 20-29.
Nayak, S et. al. (2000). Effect of music therapy on mood and social interaction among individuals with acute traumatic brain injury and stroke. Rehabilitation Psychology 45(3) 274-283.
Schauer M, Mauritz KH (November 2003). “Musical motor feedback (MMF) in walking hemiparetic stroke patients: randomized trials of gait improvement”. Clin Rehabil 17 (7): 713–22.
Schneider S, Schönle PW, Altenmüller E, Münte TF (October 2007). “Using musical instruments to improve motor skill recovery following a stroke”. J. Neurol. 254 (10): 1339–46.
Wheeler, B.L. et. al. (2003). Effects of Number of Sessions and Group or Individual Music Therapy on the Mood and Behavior of People Who Have Had Strokes or Traumatic Brain Injuries. Nordic Journal of Music Therapy. 12(2) 139-151.
