Από την Τριανταφυλλιά Χαρίλα, Ψυχολόγο, MSc Εργασιακή Υγεία, Ειδίκευση στη Συστημική – Οικογενειακή Ψυχοθεραπεία
Το στρες στην εργασία
Όλοι μπορούν να αντιληφθούν, ότι το στρες ήταν πάντα λίγο ή πολύ συνυφασμένο με την εργασία. Αυτό που δεν είναι εντελώς ξεκάθαρο είναι ότι το στρες δεν είναι συνυφασμένο μόνο με την εργασία, αλλά με όλους τους τομείς της ζωή μας.
Το υπαρξιακό άγχος είναι εκείνο που μας ωθεί να εξελιχθούμε και μας κινητοποιεί, ενώ το δυσλειτουργικό άγχος είναι εκείνο που μας καθηλώνει. Το εργασιακό στρες υποδηλώνει την ύπαρξη μιας προβληματικής σχέσης μεταξύ του ατόμου και του εργασιακού περιβάλλοντος. Εμφανίζεται από τη στιγμή που το άτομο αντιλαμβάνεται ότι δεν μπορεί να ανταποκριθεί επαρκώς σε αυτό που του ζητείται να φέρει εις πέρας ή να αντιμετωπίσει τις απειλές προς την υγεία του. Όμως, δεν δημιουργείται μόνο εξαιτίας του περιβάλλοντος, αλλά είναι μια δυναμική αλληλεπίδραση ανάμεσα στην προσωπικότητα του ατόμου και το εργασιακό περιβάλλον. Έτσι, δεν αντιδρούν όλοι με τον ίδιο τρόπο σε μια ίδια κατάσταση: κάποιος μπορεί να λυπηθεί με μια παρατήρηση του προϊσταμένου του, κάποιος να την αγνοήσει, κάποιος άλλος να προσπαθήσει να βελτιωθεί, κάποιος άλλος να κατηγορήσει τον προϊστάμενο που ψάχνει συνεχώς αφορμές για παρατηρήσεις.
Εργασιακό στρες & οικονομική κρίση
Ο κυριότερος παράγοντας εργασιακού στρες στις μέρες είναι η ανασφάλεια και το αίσθημα της απειλής που νοιώθει ο εργαζόμενος. Και αυτό διότι αυτοί οι παράγοντες μπορούν αρκετά εύκολα να οδηγήσουν το άτομο στο φόβο και τον πανικό. Και τότε το άγχος πολλαπλασιάζεται και δημιουργείται φαύλος κύκλος.
Όμως, ειδικά στις μέρες μας, το στρες στην εργασία δεν μπορεί να αναλυθεί και αντιμετωπιστεί ξεχωριστά και μόνο του. Για πολλούς ανθρώπους η εργασία ήταν πρώτη προτεραιότητα και για πολλούς περισσότερους ο δείκτης ανάπτυξης και εξέλιξής τους. Φυσικά, η εργασία είναι και προτεραιότητα και ανάπτυξη. Αλλά όταν υπάρχει μόνο αυτό και αυτό απειλείται είναι φυσικό να νοιώθει ο άνθρωπος ότι απειλείται ολόκληρη η ταυτότητα, η προσωπικότητα, η ανάπτυξή του. Το ερώτημα όμως πρέπει να τεθεί από την αρχή και αφορά τις αξίες και τις στάσεις ζωής.
Αντιμετώπιση του άγχους
Έτσι, η αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του άγχους είναι σε επίπεδο αξιών και στάσεων ζωής. Υπάρχει η τάση στους ανθρώπους σήμερα να ονομάζουν «άγχος» ή ότι «γίνεται με άγχος» κάθε προσπάθεια βελτίωσης της ζωής τους. Έτσι, χρωματίζουν αρνητικά κάτι πάρα πολύ σπουδαίο: την «υπευθυνότητα», την «ευσυνειδησία» και την «ανάγκη για προχώρημα». Αν ονομαστεί έτσι, αυτό σημαίνει ότι το άγχος είναι και εύλογο και επιθυμητό. Και πράγματι είναι. Και δεν είναι κάποιο κολπάκι «θετικής σκέψης», αλλά πραγματικότητα.
Ακόμη, αν κάποιος θεωρεί τον εαυτό του «αγχώδη άνθρωπο πάντα», φυσικά αυτό μεταφέρεται και στον εργασιακό χώρο. Όμως, τότε δεν αφορά στην εργασία, αλλά στο άτομο και τις σχέσεις του με τους ανθρώπους. Ένας «αγχώδης άνθρωπος» έχει να αναρωτηθεί μήπως έχει να μάθει να «ακούει πολύ καλά τις ανάγκες των άλλων» ή μήπως είναι πολύ καλός στο να «ικανοποιεί τις επιθυμίες των αγαπημένων του πριν καν του το ζητήσουν» ή δυσκολεύεται πολύ να πει «όχι» – τουλάχιστον χωρίς τύψεις ή μήπως του είναι πολύ εύκολο «να σκέφτεται πρώτα τους άλλους και μετά τον εαυτό του». Τέτοια ερωτήματα είναι καίρια και σήμερα ζητούν απάντηση περισσότερο από ποτέ.
Το εργασιακό στρες μπορεί να θεωρηθεί και η αιτία και το αποτέλεσμα πολλών καταστάσεων. Μπορεί να γίνει αιτία πολλών ασθενειών, παθήσεων, διαταραχών. Μπορεί όμως να είναι και το αποτέλεσμα μιας πορείας ζωής που δεν επιτρέπει να πούμε «όχι» σε κανένα συνάδελφο, να μην στεναχωρήσουμε ή να δυσαρεστήσουμε κανένα υφιστάμενο, προϊστάμενο ή συνάδελφο, να φορτωνόμαστε συστηματικά δουλειά που δεν μας αναλογεί χωρίς να λέμε τίποτα, να παίρνουμε την άδειά μας αφού πρώτα αποφασίσουν όλοι οι άλλοι, να μη συζητάμε κάτι που μας ενόχλησε και να το κουβαλάμε κάθε μέρα μαζί μας…
Σε αυτό το πλαίσιο, λοιπόν, ας ελπίσουμε ότι δεν υπάρχει εργασία χωρίς στρες. Όμως, ας διαλέξει ο καθένας μια πορεία ζωής που να μην χρειάζεται να φορτώνεται κανέναν, που να μην φοβάται αν θα δυσαρεστήσει κάποιον με μια του πράξη, που να μην έχουν οι άλλοι προτεραιότητα εις βάρος του δικού του εαυτού..
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:“Το άγχος και η αντιμετώπισή του σήμερα”
