
Από τη Φοίβη Λέκκα, Ψυχολόγο, MSc Κοινωνική Ψυχολογία, Ειδίκευση στη Συστημική Θεραπεία Οικογένειας και Ζεύγους
http://foivi-somethinglikehappiness.blogspot.gr/
Στο θέατρο Πόρτα ο νέος καλλιτεχνικός διευθυντής του Θωμάς Μοσχόπουλος σκηνοθετεί το έργο «Λίλιομ» του Φέρεντς Μόλναρ, που, αν και γραμμένο το 1909, παραμένει ανέλπιστα επίκαιρο. Ακροβατεί μεταξύ ρεαλισμού και φαντασίας, πραγματικότητας και ονείρου, κυριολεξίας και μεταφοράς. Ο τρόπος με τον οποίο ο σκηνοθέτης επέλεξε να το ανεβάσει, καθώς και η ονειρική μουσική του Κορνήλιου Σελαμσή, επίσης ακροβατούν αριστοτεχνικά ανάμεσα στα παραπάνω, φωτίζοντας όλες τις διαφορετικές πτυχές. Οι ηθοποιοί, κι αυτοί επιχειρούν να ισορροπήσουν σε τεντωμένο σκοινί ανάμεσα στο γέλιο, στην ελαφρότητα, στο σαρκασμό και στο κλάμα. Και τα καταφέρνουν περίφημα, με προεξάρχουσα την Άννα Καλαϊτζίδου στον καλύτερο μέχρι στιγμής ρόλο της.
Ο θεατής βλέπει να ξεδιπλώνεται μπροστά στα μάτια του ένα παραμύθι που, όπως όλα τα παραμύθια, έχει και δράκους. Το παραμύθι ξεκινά από ένα λούνα-παρκ, όπου δουλεύει ως κράχτης ο κεντρικός ήρωας ο Λίλιομ, έναν χώρο συνυφασμένο κατά κύριο λόγο με εκτυφλωτικό φως, ξέφρενο ρυθμό, ανεμελιά και παιχνίδι. Αλλά και έναν χώρο όπου μπορεί να υπάρχει ένα «τρενάκι του τρόμου», περίεργες συνδιαλλαγές μακριά από τα φώτα και ένα καρουζέλ, όπου τα αλογάκια ενίοτε βγαίνουν από την ονειρική περιστροφή τους και τα κεφάλια τους αποκτούν όψη εφιαλτική… Μόνο τυχαίο δεν είναι ότι «λίλιομ» στα ουγγρικά σημαίνει κρίνο, ενώ στην ουγγρική αργκό είναι ο άνθρωπος του υποκόσμου.
Με αφορμή την ιστορία του γοητευτικού αλήτη Λίλιομ και της νεαρής καμαριέρας Τζούλι, το έργο θίγει θέματα καίρια ψυχογραφώντας τις ανθρώπινες σχέσεις. Τα δίπολα καλό -κακό και φαίνεσθαι -είναι τίθενται υπό αμφισβήτηση και εν τέλει αποδεικνύονται πολύ σχετικά. Ο «κακός» Λίλιομ κρύβει ψήγματα ευαισθησίας και αγάπης, που όμως αδυνατεί να βγάλει προς τα έξω, γιατί απλά δεν ξέρει πώς να το κάνει. Πουλάει τον εαυτό του και μαζί την εικόνα του μάτσο, σκληρού και αδιάφορου, ενώ μέσα του ταλανίζεται από τρομερή ανασφάλεια και αμφισβήτηση του εαυτού του. Η έσχατη πράξη του είναι γι ’αυτόν ο μόνος τρόπος να κερδίσει την αξιοπρέπεια του, μετά από μια εξ’ ολοκλήρου αναξιοπρεπή ζωή. Η Τζούλι πάλι, αν και αποδέκτης της βίαιης και αλλοπρόσαλλης συμπεριφοράς του, θα μπορέσει, εξαιτίας της αγάπης της γι’ αυτόν, να δει κάτω από την επιφάνεια αυτό που οι άλλοι δε βλέπουν. Είναι τα αληθινά συναισθήματα που κάνουν τον άνθρωπο να σκαλίζει το προφανές. Η αγάπη αυτή βέβαια, αναπόφευκτα, θα της κοστίσει.
Στο άλλο άκρο, βρίσκεται ο «καλός» και νομοταγής Βολφ, υπόδειγμα στα μάτια του κόσμου, που όμως στην πράξη κάθε άλλο παρά υπόδειγμα συζύγου αποδεικνύεται. Οι κινήσεις φροντίδας και ευγένειας κρατούν όσο χρειάζεται για να εδραιώσει την εικόνα του ιδανικού υποψήφιου γαμπρού, μετά είναι περιττές. Το ζητούμενο είναι μόνο η εικόνα που βγαίνει προς τα έξω, κι ας μην έχει καμία σχέση με αυτό που συμβαίνει πίσω από κλειστές πόρτες.
Η δικαιοσύνη κάθεται κι αυτή στο εδώλιο τόσο στην ανθρώπινη κοινωνία, όπου το σύστημα δικαιοσύνης είναι διαβλητό και τα κριτήρια απονομής της αρκετά συζητήσιμα, όσο και στον άλλο κόσμο, όπου ο διαχωρισμός κόλασης και παραδείσου είναι υποκριτικός και αγγίζει τα όρια της γραφικότητας. Πέρα από το όποιο έξωθεν σύστημα απονομής δικαιοσύνης, υπάρχει και ένας εσωτερικός δικαστής στον καθένα, ίσως ο πιο αυστηρός απ’ όλους, που κρίνει με τα δικά του μέτρα και σταθμά. Αυτή η πολύ προσωπική δικαιοσύνη πηγάζει από τη βαθειά γνώση του εαυτού, την κατανόηση του άλλου, την ιεράρχηση των αναγκών και των συναισθημάτων του καθενός, και πολλές φορές συγκρούεται με τις αντικειμενικές κρίσεις. Μόνο από αυτή την εσωτερική απονομή δικαιοσύνης μπορεί να προκύψει η γαλήνη και η πραγματική συγχώρεση, του εαυτού και του άλλου. Συγχώρεση δε σημαίνει λήθη ούτε διαγραφή ή ωραιοποίηση, αλλά προσπάθεια κατανόησης, αποδοχής και συμφιλίωσης. Μπορεί τελικά να είναι και το μόνο που μένει.
Ο «Λίλιομ» δεν επιχειρεί να δώσει οριστικές απαντήσεις, μόνο θέτει τα ερωτήματα. Και ίσως αυτό είναι που πιο πολύ χρειάζεται ο άνθρωπος σήμερα ̇ερεθίσματα που τον αφυπνίζουν, τον κινητοποιούν και του δίνουν τροφή για σκέψη. Να στροβιλιστεί πάνω σε ένα αλογάκι του καρουζέλ, προτού καταλήξει στο όποιο συμπέρασμα και μείνει ακίνητος.
Συντελεστές
Απόδοση–Σκηνοθεσία Θωμάς Μοσχόπουλος
Σκηνικά–Κοστούμια Έλλη Παπαγεωργακοπούλου
Μουσική Κορνήλιος Σελαμσής
Φωτισμοί Σοφία Αλεξιάδου
Κίνηση Χαρά Κότσαλη
Συνεργάτης Σκηνοθέτης Άννα Μιχελή
Συνεργάτης Σκηνογράφος Ευαγγελία Θεριανού
Βοηθός σκηνογράφου / ενδυματολόγου Σοφία Βάσο
Τα μέλη του Studio Πόρτα: Θάλεια Γρίβα, Σεμέλη Μαργαρίτη, Αμαλία Ταταρέα, Παντελή Φλατσούση
Διανομή
(Με σειρά εμφανίσεως)
ΜΑΡΙ: Έμιλυ Κολιανδρή
ΤΖΟΥΛΙ: Άννα Καλαιτζίδου
ΜΑΝΤΑΜ ΜΟΥΣΚΑΤ: Φιλαρέτη Κομηνηνού
ΚΟΡΙΤΣΙ/ ΘΕΙΑ ΧΟΛΑΝΤΕΡ/ΛΟΥΙΖΑ: Κίττυ Παϊταζόγλου
ΛΙΛΙΟΜ: Γιώργος Χρυσοστόμου
ΦΙΚΣΟΥΡ/ ΔΙΚΑΣΤΗΣ: Σωκράτης Πατσίκας
ΑΣΤΥΝΟΜΟΣ Α’: Λευτέρης Βασιλάκης
ΑΣΤΥΝΟΜΟΣ Β’: Ηλίας Μουλάς
ΒΟΛΦ/ ΛΙΝΤΣΜΑΝ: Γιάννης Κλίνης
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Θέατρο Πόρτα
Μεσογείων 59, Αμπελόκηποι
τ: 2107711333, 21077805118
Εισιτήρια: € 15, € 10 (μειωμένο)
Πέμπτη-Σάββατο 21:15
Κυριακή 19:00
Έως 05.04.2015