Από τη Μαρία Μπάδα, Ψυχολόγο, Επικοινωνιολόγο, ΜΑ, Υπ. Διδάκτωρα Παντείου
Ο ύπνος όχι μόνο μπορεί να βοηθήσει τη μνήμη μας, αλλά η έλλειψή του μπορεί επίσης να την βλάψει.
Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Biological Psychiatry, διαπίστωσε ότι η χρόνια αϋπνία μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια του όγκου του εγκεφάλου. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν την μαγνητική τομογραφία για να εξετάσουν τους εγκεφάλους 37 ηλικιωμένων ανθρώπων με ή χωρίς χρόνια αϋπνία.
Τα άτομα που έπασχαν από χρόνια αϋπνία, είχαν μικρότερες ποσότητες φαιάς ουσίας σε τρεις περιοχές του εγκεφάλου – και όσο πιο σοβαρή ήταν η αϋπνία – τόσο μεγαλύτερη ήταν η απώλεια του όγκου του εγκεφάλου (στον αριστερό μετωπιαίο φλοιό και στο πρόσθιο και οπίσθιο σφηνοειδές λοβό).
«Τα ευρήματα προβλέπουν ότι οι πάσχοντες από χρόνια αϋπνία ενδέχεται να παρουσιάζουν μειωμένη ικανότητα αξιολόγησης της συναισθηματικής αξίας των ερεθισμάτων», «Αυτό θα μπορούσε να έχει συνέπειες και σε άλλες γνωστικές διαδικασίες, ιδίως τη λήψη αποφάσεων», δήλωσε ο Ellemarijie Altena, κύριος συγγραφέας της μελέτης από το Ολλανδικό Ινστιτούτο Νευροεπιστημών.
«Αυτό το άρθρο ταιριάζει με μια αυξανόμενη βιβλιογραφία, που δείχνει ότι ο κακός ύπνος είναι κακός για τον εγκέφαλο σε νευρολογικό επίπεδο, όχι μόνο σε ψυχιατρικό επίπεδο ως μια ενόχληση», δήλωσε ο Ρόναλντ Κράμερ, Νευρολόγος και Διευθυντής του Κέντρου Διαταραχών Ύπνου στο Ινστιτούτο Νευρολογίας του Κολοράντο.
Αυτή είναι η πρώτη μελέτη που βασίζεται στη μορφολογία του εγκεφάλου και παρουσιάζει διαρθρωτικούς συσχετισμούς του εγκεφάλου με την αϋπνία και τη σχέση τους με τη σοβαρότητα της αϋπνίας. Η δυσλειτουργία των περιοχών του εγκεφάλου που έχουν πληγεί σχετικά με τη λήψη αποφάσεων και την επεξεργασία των κινήτρων, θα μπορούσε να καθοδηγήσει καλύτερα την μελλοντική έρευνα στην τόσο δυσνόητη συνθήκη της αϋπνίας.
Σύμφωνα με άλλη πρόσφατη μελέτη που διεξήχθη από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Ουάσιγκτον στο Σαιντ Λούις (Huang Y, Potter R, Sigurdson W, Santacruz A, Shih S, Ju YE, et al, 2012) η κακή ποιότητα του ύπνου μπορεί να οδηγήσει σε συσσώρευση πλακών του εγκεφάλου, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει στη νόσο του Alzheimer αργότερα στη ζωή μας.
Η έρευνα έδειξε ότι όσοι ξυπνούν συχνά κατά τη διάρκεια της νύχτας, ήταν πιο πιθανό να έχουν συσσωρεύσεις αμυλοειδών πλακών από εκείνους με λιγότερες διαταραχές του ύπνου.
Οι πλάκες αμυλοειδούς είναι μια από τις ανωμαλίες του εγκεφάλου που καθορίζουν τη νόσο του Alzheimer. Οι πλάκες αμυλοειδούς αποτελούν μια κολλώδη συγκέντρωση που συσσωρεύεται έξω από τα νευρικά κύτταρα και εμποδίζει τη σωστή λειτουργία τους, προκαλώντας το θάνατο των κυττάρων. Ο θάνατος των κυττάρων του εγκεφάλου μπορεί να προκαλέσει εκφυλιστική ασθένεια του εγκεφάλου, που συνήθως εκδηλώνεται από νωρίς με τα ακόλουθα συμπτώματα: φτωχή κρίση, αλλαγές διάθεσης, απώλεια μνήμης, προβλήματα λόγου, δυσκολίες στην ανάγνωση και τη γραφή και διαταραχές του ύπνου.
Οι ερευνητές εξέτασαν τις συνήθειες ύπνου 100 ατόμων ηλικίας 45 έως 80 ετών, τα οποία δεν έπασχαν από άνοια, με την χρήση ημερολογίου ύπνου και ερωτηματολόγιων και με την τοποθέτηση μιας συσκευής κατά τη διάρκεια του ύπνου για δύο εβδομάδες. Οι μισοί από τους συμμετέχοντες στη μελέτη είχαν οικογενειακό ιστορικό της νόσου Alzheimer. Ο μέσος όρος ύπνου για τους συμμετέχοντες στη μελέτη, ήταν οκτώ ώρες και ο μέσος όρος χρόνου του πραγματικού ύπνου (λόγω περιόδους εγρήγορσης κατά τη διάρκεια της νύχτας) ήταν 6,5 ώρες κάθε βράδυ.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι εκείνοι που κοιμούνταν πιο «αποτελεσματικά» – δηλαδή, οι άνθρωποι που ξόδεψαν περισσότερο από το 85% του χρόνου στο κρεβάτι τους σε κατάσταση πραγματικού ύπνου – ήταν λιγότερο πιθανό να έχουν τις πλάκες αμυλοειδούς σε σχέση με εκείνους που δεν κοιμούνταν «αποτελεσματικά» – δηλαδή τα άτομα που ξόδεψαν κάτω από το 85% του χρόνου σε κατάσταση πραγματικού ύπνου. Σαν συμπέρασμα, εκείνοι που κοιμούνταν λιγότερο αποτελεσματικά, ήταν πιο πιθανό να έχουν πρώιμη ένδειξη για τη νόσο Alzheimer.
Προηγούμενες μελέτες έχουν επίσης δείξει ότι ο ύπνος έχει και άλλες ευεργετικές επιπτώσεις στον εγκέφαλο. Το 2005, ερευνητές από το Beth Israel Deaconess Medical Center, διαπίστωσαν ότι ένας καλός ύπνος συνδέεται με την βελτίωση των κινητικών δεξιοτήτων. Η έρευνα δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Neuroscience. Και μόλις τον περασμένο χρόνο (2011), ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ δημοσίευσαν μια μελέτη στο περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences, που έδειξε ότι ο ύπνος με συνεχείς διακοπές συνδέεται με μια μειωμένη ικανότητα εκμάθησης νέων πραγμάτων.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Το “νανούρισμα” είναι ευεργετικό για τους ενήλικες
Βιβλιογραφία:
Altena, E., Van Der Werf, D. Y., Vrenken, H., van den Heuvel A. O., Van Someren, J.W. E.(2010). Reduced Orbitofrontal and Parietal Gray Matter in Chronic Insomnia: A Voxel-Based Morphometric Study . Biological Psychiatry, 67,(2), 182-185.
Huang Y, Potter R, Sigurdson W, Santacruz A, Shih S, Ju YE, et al.(2012). “Effects of age and amyloid deposition on A[beta] dynamics in the human central nervous system. Arch Neurol., 69(1),51-8.
Rolls, A., Colas, D., Adamantidis, A., Carter, M., Lanre-Amos, T., Heller, H.C., Lecea, L. (2011). Optogenetic disruption of sleep continuity impairs memory consolidation. Proceedings of the National Academy of Sciences, 108 (32), 13305-13310.
Walker, M.P., Stickgold, R., Alsop, D., Gaab, N., Schlaug, G. (2005). Sleep-dependent motor memory plasticity in the human brain. Neuroscience, 133(4),911-7.
