Από την Ευφροσύνη Μήτσιου, Ψυχολόγο Α.Π.Θ., Msc. Σχολική – Εξελικτική Α.Π.Θ., Συνεργάτη Κέντρου Εκπαίδευσης και Αντιμετώπισης Διατροφικών Διαταραχών (ΚΕΑΔΔ)
Ο τρόπος που θα οργανώσει ένα παιδί το διάβασμά του παίζει καταλυτικό ρόλο όχι μόνο στην επίδοσή του στο σχολείο αλλά κυρίως στην εικόνα και στη σχέση που θα αναπτύξει με τη μάθηση γενικότερα.
Είναι σημαντικό να κατανοήσουν οι γονείς ότι δεν «διαβάζουμε» όλοι μαζί τα μαθήματα της επόμενης μέρας αλλά στην ουσία βοηθάμε ή καλύτερα μαθαίνουμε το παιδί (ιδίως στις πρώτες τάξεις του δημοτικού) να οργανώνει τη μελέτη του ώστε να είναι αποδοτική και όσο το δυνατόν λιγότερο κουραστική. Αυτό ενισχύει την αίσθηση της υπευθυνότητας στο παιδί και του δίνει μια εικόνα για τις δυνατότητες, τις αδυναμίες του και τον εκτιμώμενο χρόνο που απαιτείται.
Στόχος του γονέα είναι να επιτύχει το παιδί αυτό που ονομάζουμε αυτορρύθμιση.
Μερικοί τρόποι που μπορεί αυτό να επιτευχθεί:
– Προτείνετε στο παιδί να τοποθετήσει το πρόγραμμα της εβδομάδας σε σημείο που να μπορεί να το βλέπει εύκολα όπως, στο γραφείο, στην πόρτα, στη ντουλάπα του δωματίου του χωρίς να χρειάζεται να του το υπενθυμίζετε εσείς συνεχώς.
– Βοηθήστε το παιδί να οργανώσει το χώρο του δωματίου του με τέτοιο τρόπο ώστε να μην επηρεάζεται την ώρα της μελέτης από άλλα ερεθίσματα όπως, από το γραφείο να μην έχει θέα έξω από το παράθυρο, να κλείνει την πόρτα για να μην αποσπάται η προσοχή του από άλλους θορύβους (δικές σας συζητήσεις, τηλεόραση, άλλες ηλεκτρικές συσκευές) και να προσαρμόσετε το φωτισμό ώστε να η μελέτη να είναι πιο ξεκούραστη για τα μάτια.
– Μέρος της οργάνωσης είναι και η έγκαιρη προετοιμασία του σχολικού εξοπλισμού (τσάντα με βιβλία της ανάλογης ημέρας, κασετίνα με όλα τα απαραίτητα) – στην αρχή με μια δική σας βοήθεια αλλά στη συνέχεια από το ίδιο το παιδί.
– Δείξτε του τη σωστή στάση του σώματος στο γραφείο ή ακόμη και στον υπολογιστή προσαρμόζοντας την καρέκλα στην ανάλογη θέση. Αφήστε το παιδί να το ακολουθήσει και αν δείτε να το ξεχνά υπενθυμίστε το.
– Αναφορικά με τις δραστηριότητες εκτός σχολείου πολλοί γονείς σκέφτονται να στείλουν τα παιδιά για εκμάθηση ξένων γλωσσών, μουσικών οργάνων, αθλημάτων. Μην ξεχνάμε ότι το παιδί αυτό που χρειάζεται είναι ξεκούραση και εκφόρτιση από το άγχος των τόσων υποχρεώσεων συνήθως μέσω παιχνιδιού. Ρωτήστε το παιδί με τι θα ήθελε να ασχοληθεί προσπαθώντας να περιορίσετε τις δικές σας προσδοκίες ή (ανεκπλήρωτα) όνειρα για παράδειγμα, να μάθει πιάνο γιατί σας αρέσει η κλασική μουσική.
– Αποφύγετε να ζητήσετε από το παιδί να ξεκινήσει το διάβασμα μόλις επιστρέψει από το σχολείο ή μετά από το παιχνίδι καθώς αυτό το διάστημα είναι για ξεκούραση ή για να ενισχύσετε την ποιοτική επικοινωνία με το παιδί σας μέσω συζήτησης (μοίρασμα σκέψεων και συναισθημάτων της ημέρας).
– Βοηθητικό είναι να ξεκινήσει το παιδί να διαβάζει τα πιο δύσκολα μαθήματα στην αρχή και να μην τα αφήσει στο τέλος που θα είναι πιο κουρασμένο.
– Αντίστοιχα, μπορεί να διαβάσει πρώτα αυτά που βαριέται ή που του προξενούν μειωμένο ενδιαφέρον ώστε να κινητοποιείται στη συνέχεια να διαβάσει και αυτά που του αρέσουν περισσότερο.
– Μην ξεχνά τα μικρά και συχνά διαλλείματα ακόμη και αν δεν νιώθει ιδιαίτερα κουρασμένο.
– Αν το δυσκολεύουν τα θεωρητικά μαθήματα (όπως, ιστορία) προτείνετε εναλλαγή με πρακτικά μαθήματα (όπως, μαθηματικά). Στα θεωρητικά θα το βοηθήσει αρκετά να του δείξετε τρόπους εκμάθησης όπως, να δίνει μια κεντρική ιδέα – τίτλο, λέξεις – κλειδιά ή να υπογραμμίζει σημαντικά κομμάτια σε κάθε παράγραφο και γενικότερα να παρατηρεί εικόνες. Προτείνετε, επίσης, να κάνει μια επανάληψη το βράδυ πριν πάει για ύπνο. Αποφύγετε να είστε με ένα βιβλίο από πίσω του και να του διαβάζετε φωναχτά το μάθημα – αποτελεί και παθητική διαδικασία μάθησης αλλά του δίνει την εικόνα ότι δεν μπορεί να το κάνει μόνο του.
– Περιορίστε ή αποφύγετε όσο είναι εφικτό να απευθύνεστε στο παιδί χρησιμοποιώντας προστακτική (όπως, γράψε, διάβασε) και επιλέξτε να το παρακινήσετε με εκφράσεις όπως, έλα να διαβάσεις τώρα που είσαι ξεκούραστος.
– Αντίστοιχα, όταν εξαντλούνται τα αποθέματα υπομονής σας μην απειλείτε το παιδί «αν δεν διαβάσεις τα μαθήματά σου δεν θα βγεις για παιχνίδι» αλλά πείτε του «όταν τελειώσεις τα μαθήματά σου μπορείς να πας για παιχνίδι».
– Να θυμάστε να ενισχύετε την προσπάθεια που κάνει.
– Για να επιτευχθούν τα προηγούμενα και να ενισχυθεί η ικανότητα μελέτης είναι απαραίτητα δυο ακόμη στοιχεία: μια σωστή και ισορροπημένη διατροφή (τρίωρα γεύματα, τριάδες γευμάτων [ενδεικτικά: α) ζωική (όπως, κοτόπουλο, γάλα, γιαούρτι), β) αμυλώδη (δημητριακά, πατάτα, ξηροί καρποί) και γ) φρέσκια (φρούτο, χυμός) τροφή] και επαρκής ύπνος (περίπου 8 ώρες).
ΝΑ ΘΥΜΑΣΤΕ
«Αν το παιδί δεν μπορεί να μάθει με τον τρόπο που το διδάσκουμε, τότε πρέπει να το διδάξουμε με τον τρόπο που μπορεί να μάθει» Maria Montessori
Βιβλιογραφία:
Καλαντζή-Αζίζι, Α. & Ζαφειροπούλου, Μ. (2004). Προσαρμογή στο σχολείο. Πρόληψη και αντιμετώπιση δυσκολιών. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Ρασιδάκη, Χ., Παντελή, Σ. (1999), Επιτυχία σε Πρώτο Πλάνο. Πώς να Κερδίσεις το Παιχνίδι στο Σχολείο, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
