Επιμέλεια –Μετάφραση: Ελεάνα Πανδιά, Επικοινωνιολόγος, MA, υπ. διδάκτωρ Παντείου Πανεπιστημίου
Σύμφωνα με ομάδα Νορβηγών και Αυστραλών επιστημόνων ο διαλογισμός δεν είναι μόνο ένας τρόπος να γαληνεύουμε τις σκέψεις μας και να περιορίζουμε το άγχος μας: ο εγκέφαλός μας επεξεργάζεται καλύτερα τις σκέψεις και τα συναισθήματα κατά τη διάρκεια του διαλογισμού σε σχέση με την απλή χαλάρωση. «Η μελέτη δείχνει ότι ο ελεύθερος διαλογισμός διευκολύνει περισσότερο την πρόσβαση σε αναμνήσεις και συναισθήματα σε σχέση με τον καθοδηγούμενο», σημειώνει μέλος της ερευνητικής ομάδας.
Συνειδητότητα, ζεν, σύστημα διαλογισμού acem, διαλογισμός με κρουστά, βουδιστικός και υπερβατικός διαλογισμός. Υπάρχουν αναρίθμητοι τρόποι να διαλογίζεται κανείς και ένας σκοπός ανεξάρτητος από το μέσο: περισσότερη γαλήνη, λιγότερο στρες, αυξημένη δυνατότητα συγκέντρωσης και επεξεργασίας σκέψεων και συναισθημάτων.
Όμως ποια μέθοδος είναι πιο αποτελεσματική σύμφωνα με την επιστήμη;
Μια ομάδα ερευνητών από το νορβηγικό πανεπιστήμιο Επιστήμης και Τεχνολογίας, το Πανεπιστήμιο του Όσλο και του Σύδνεϋ, εργάζεται ώστε να προσδιορίσει πώς επηρεάζεται ο εγκέφαλος από τα διαφορετικά είδη διαλογισμού.
Οι διαφορετικές τεχνικές διαλογισμού μπορούν να χωριστούν σε δυο μεγάλες κατηγορίες. Η μια αφορά στο διαλογισμό μέσω συγκέντρωσης, κατά τη διάρκεια του οποίου το άτομο συγκεντρώνεται ή ρυθμίζει την αναπνοή του σκεπτόμενο κάτι συγκεκριμένο κι έτσι καταφέρνει να σιγήσουν οι υπόλοιπες σκέψεις. Η άλλη κατηγορία στην οποία ανήκουν αρκετές σύγχρονες μέθοδοι διαλογισμού, αφορά στον μη κατευθυνόμενο διαλογισμό όπου εκείνος που διαλογίζεται συγκεντρώνεται στο ρυθμό της αναπνοής του ή σε κάποιο ήχο, αφήνοντας τη σκέψη του ελεύθερη.
Ο Jian Xu, γιατρός σε νοσοκομείο της Νορβηγίας και ερευνητής στο τμήμα Κυκλοφορίας και Ιατρικής Απεικόνισης του πανεπιστημίου της Νορβηγίας, εξηγεί : «Κανείς δε γνωρίζει πώς δουλεύει ο εγκέφαλός σας όταν διαλογίζεστε και αυτό ακριβώς θέλω να μελετήσω».
Στην έρευνα συμμετείχαν 14 άτομα που είχαν εμπειρία στη μέθοδο διαλογισμού acem με στόχο να αποφευχθούν παρανοήσεις σχετικά με το τι τους ζητούσαν οι ερευνητές να κάνουν όσο θα υποβάλλονταν σε μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου. Οι ειδικοί τους εξέτασαν σε κατάσταση ηρεμίας και χαλάρωσης, ενώ βρίσκονταν σε κατάσταση ελεύθερου διαλογισμού και κατά τη διάρκεια καθοδηγούμενου διαλογισμού που απαιτούσε συγκέντρωση.
Η έρευνα έδειξε πως ο ελεύθερος διαλογισμός φαίνεται πως ενεργοποιούσε περισσότερο τον εγκέφαλο από ότι όταν το άτομο συγκεντρωνόταν σε κάτι συγκεκριμένο κατά τη διάρκεια του διαλογισμού. Ο Xu αναφέρει σχετικά : «Εξεπλάγην από το γεγονός ότι η δραστηριότητα του εγκεφάλου ήταν εντονότερη όταν το άτομο άφηνε τις σκέψεις του ελεύθερες παρά όταν συγκεντρωνόταν σε κάτι. Όταν οι συμμετέχοντες στην έρευνα σταμάτησαν να κάνουν κάποια συγκεκριμένη δραστηριότητα, αυξήθηκε η διέγερση του εγκεφάλου στην περιοχή που είναι γνωστή και ως δίκτυο ξεκούρασης και είναι υπεύθυνη για την επεξεργασία των σκέψεων και των συναισθημάτων».
Ο Svend Davanger, νευροεπιστήμονας συνεργάτης του πανεπιστημίου του Όσλο και μέλος της ερευνητικής ομάδας, σημειώνει πως: «το σημείο του εγκεφάλου που δραστηριοποιείται όταν ξεκουραζόμαστε αναλαμβάνει δράση στο μέγιστο βαθμό, όταν κανένα εξωτερικό ερέθισμα δεν απαιτεί την προσοχή μας και ο διαλογισμός μας είναι ελεύθερος και όχι κατευθυνόμενος».
Μόνο τρία από τα μέλη της ομάδας των επιστημόνων που διεξήγαν τη μελέτη, εξασκούν τεχνικές διαλογισμού, οι καθηγητές Are Holen και Oyvind Ellingsen από το πανεπιστήμιο του Trodheim στη Νορβηγία και ο Svend Davanger από το πανεπιστήμιο του Όσλο. Ο Davanger πιστεύει πως είναι σημαντικό για την έρευνα να συμμετέχουν σε αυτή άτομα που έχουν εμπειρία σε τεχνικές διαλογισμού προκειμένου να μπορούν να προσεγγίσουν τα ευρήματα με πιο κριτική διάθεση και καλύτερη γνώση του αντικειμένου και σημειώνει πως έχει αυξηθεί το ενδιαφέρον της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας για τις συνέπειες του διαλογισμού.
Αρχική δημοσίευση:
Jian Xu, Alexandra Vik, Inge R.Groote, Jim Lagopoulos, Are Holen, Oyvind Ellingsen, Asta K. Haberg, Svend Davanger “Nondirective meditation activates default mode network areas associated with memory retrieval and emotional processing”. Frontiers in Human Neuroscience, 2014 ; DOI:10.3389/fnhum.2014.00086
